Social pulse
Moderne communicatiemiddelen stellen ons in staat vaak en veel contact te hebben. De emotionele waarde van veel van die communicatie is echter gering. Dat zou wellicht verbeterd kunnen worden door iets te communiceren wat dicht bij onze emoties ligt, zoals een hartslag. Je hartslag wordt onder meer sterk beïnvloedt door je stemming en emoties die je ervaart. Kortom, voor mijn afstudeeronderzoek aan de TU Eindhoven heb ik gekeken naar het effect op het gevoel van sociale verbondenheid wanneer hartslagcommunicatie wordt toegevoegd. Het was een voortzetting van eerder onderzoek in deze richting, onder meer een voorbereidend onderzoeksproject dat ik zelf uitgevoerd heb.
Omdat in eerdere onderzoeken wel gekeken is naar het effect van hartslagcommunicatie op de ervaring van intimiteit, maar die experimenten vrij kort waren, heb ik geprobeerd hetzelfde te doen over een langer tijdsbestek. Daartoe heb ik participanten een kwartier met elkaar laten chatten, ofwel over persoonlijke zaken, ofwel over ditjes en datjes. Terwijl men daarmee bezig was hoorden zij een ‘DUM-dum’ geluid wat leek op een hartslag. Hieronder kan je daarvan een voorbeeldje horen.
In het ene geval vertelde ik dat dit een live signaal was van de hartslag van de chatpartner, in het andere geval vertelde ik dat dit signaal willekeurig gekozen was en niets te maken had wat er tijdens het experiment gebeurde. Eventuele verschillen zouden dus niet het gevolg zijn wat men (niet) hoorde, maar puur vanwege de betekenis die men er aan toekent. Na afloop van het kwartiertje chatten kregen de deelnemers een vragenlijst voorgeschoteld, waarin werd gevraagd naar hun beleving, sociale verbondenheid, hoe dichtbij ze zich voelden t.o.v. de ander, en hoe aardig men de ander vond.
Hierboven zie je de labruimte waarin participanten zaten tijdens het chatten. Overigens was de persoon waarmee zij een gesprek hadden steeds dezelfde, en daarmee dus ook de antwoorden die zij gaf. Dit hield de inhoud van het gesprek constant. Hieronder krijg je een idee van wat men zag op het scherm. De chatapplicatie en digitale vragenlijst zijn beiden door mijzelf gemaakt. Beide applicaties werkten d.m.v. een eigenhandig gemaakte webserver (gemaakt in node.js) en de participanten gebruikten feitelijk een setje webpagina’s. Het was wellicht iets meer werk dan standaard software gebruiken, maar het werkte wel precies zoals ik het wilde.
Helaas sloten de resultaten niet aan bij mijn verwachting dat het horen van andermans hartslag een beter gevoel van verbondenheid op zou kunnen leveren. Er waren geen verschillen te ontdekken tussen de verschillende condities. Dat is op zich jammer, maar het betekent eigenlijk dat de eerdere resultaten nu anders bekeken moeten worden. Blijkbaar ontstaat er wel effect na korte tijd, maar na een kwartier is dit verdwenen. Mogelijk treedt bij het luisteren naar zo’n hartslaggeluid gewenning op en krijgt het niet langer aandacht, waarmee het aan betekenis en zeggenskracht verliest. Een ander idee is dat je misschien niet zoveel kan interpreteren aan een hartslag geluid als je de bron, de andere persoon, niet echt kent. Kortom, het resultaat gaf genoeg stof tot nadenken en verder onderzoek.
Met dit onderzoek rondde ik mijn studiecarrière af. Het werk werd zo goed gewaardeerd dat ik hiervoor een negen als eindcijfer kreeg. Samen met een gemiddelde van 8,2 voor andere vakken krijg ik nu dus een cum laude stikkertje.